chórzyści i śpiewacy

Kamilka

RAK WCZEŚNIE WYKRYTY JEST ULECZALNY!

CZYM JEST RAK

Rak to ponad 100 różnych chorób, które mogą być zlokalizowane w różnych narządach.

Tak jak ludzie różnią się między sobą, tak również różne są te choroby. Różnią się zarówno przebiegiem klinicznym, jak i możliwościami wyleczenia. Jedno co na pewno jest wspólne dla wszystkich chorób nowotworowych, to fakt, że polegają one na niekontrolowanym wzroście komórek.

Każdy organizm składa się z tkanek, które są zbudowane z komórek. Żadna komórka nie żyje wiecznie. Wraz z upływem czasu każda komórka w innym momencie traci zdolność wykonywania swoich funkcji i ginie. Na miejsce ginącej komórki pojawia się nowa, powstała w wyniku podziału komórki macierzystej. W ten sposób w organizmie stale występuje zjawisko zamierania komórek, podziału komórek, podziału komórek macierzystych i odnowy tkanek. W prawidłowych warunkach cały ten proces jest kontrolowany przez organizm. Zdarza się jednak że proces podziału komórek macierzystych w określonej tkance wymknie się spod kontroli wtedy liczba niektórych komórek zaczyna wzrastać ponad normę. Proces ten nazywa się nowotworzeniem, a jego efektem jest choroba zwana nowotworem.

Zależnie od tego, jak następnie zachowują się komórki, z których zbudowany jest nowotwór, może on być nowotworem łagodnym lub złośliwym.

W nowotworach łagodnych:

- nowotworzenie przebiega najczęściej wolno,

- komórki nowotworu nie powodują niszczenia prawidłowych tkanek okolicznych,

- komórki nie przenoszą się do innych tkanek, czyli nie

dają przerzutów.

W nowotworach złośliwych zwanych popularnie rakami:

- nowotworzenie przebiega na ogół szybciej, -zawsze komórki nowotworowe niszczą prawidłowe tkanki otoczenia,

- powstają przerzuty drogami naczyń krwionośnych i limfatycznych do różnych odległych narządów.

Należy pamiętać, że wystąpienie objawów choroby, a nawet pojawienie się guza nie dowodzi, że mamy do czynienia z rakiem. Może się okazać, że jest to jedynie nowotwór łagodny.

W każdym wypadku, gdy zachodzi jakiekolwiek podejrzenie, że spostrzegane objawy mogą być objawami nowotworu, należy wykonać badania. Pozwolą one ocenić, czy objawy te świadczą o nowotworze łagodnym czy złośliwym. Do wydania takiej opinii niezbędne jest wykonanie wskazanych przez lekarza badań.

Często są to badania nieprzyjemne, ale jest to jedyna droga do odpowiedzi na pytania:

- czy choroba jest nowotworem ?

- czy jest to nowotwór łagodny czy złośliwy?

- czy nowotwór może być leczony? -jak powinien być leczony? -jakie są szansę na wyleczenie?

Jeśli proces diagnostyczny, da w efekcie odpowiedź, że choroba jest nowotworem złośliwym, należy pamiętać, że w sytuacji gdy jest on wcześnie wykryty, czyli słabo zaawansowany, jest szansa na wyleczenie, a przynajmniej na wyraźne przedłużenie życia.

RAK GARDŁA i KRTANI

BUDOWA KRTANI

Krtań jest narządem, w którym powstaje głos. Zbudowana jest z nagłośni, dwóch strun głosowych rzekomych i dwóch strun głosowych prawdziwych.

Jak w krtani powstaje głos? - W czasie oddechu powietrze wciągane jest przez nos i usta. Z nosa i ust przechodzi oraz ustną część gardła, przepływa wzdłuż nagłośni, przez krtań i wpada do tchawicy i płuc. Nagłośnia zamyka wejście do krtani w czasie połykania i zapobiega wpadnięciu do niej pokarmu i śliny. Gdy nagłośnia jest otwarta i strumień powietrza przepływa przez krtań, struny głosowe właściwe drgają i wytwarzają głos.

BUDOWA GARDŁA

Gardło ma trzy poziomy, zwane inaczej piętrami. Najwyższe piętro stanowi jama nosowo-gardłowa, środkowe-to ustna część gardła, najniższe to tzw. gardło dolne. W jamie nosowo-gardłowej są ujścia jamy nosowej, zatok obocznych nosa (szczękowych i sitowych) oraz przewodów słuchowych.

W środkowej czyli ustnej części gardła znajdują się łuki podniebienne, które oddzielają gardło od jamy ustnej oraz migdałki. Gardło dolne to elastyczna rura, którą pokarm spływa do przełyku.

Jak widać z opisu budowy krtani i gardła, narządy te leżą bardzo blisko siebie i wykonują swoje funkcje na zmianę w zależności od tego, czy nagłośnia jest otwarta czy zamknięta. Ponieważ różne choroby, wtym również nowotwory, rozwijające się w krtani mogą obejmować również gardło, nowotwory gardła i krtani omawiamy w jednej stronie.

Kto choruje na raka gardła i krtani?

Najczęściej ta choroba dotyka mężczyzn w średnim wieku, którzy palą papierosy i piją alkohol.

W ostatnich latach w związku ze zwiększeniem liczby palących kobiet coraz więcej pań zapada na raka krtani i gardła.

OBJAWY RAKA KRTANI

Najważniejszą funkcją krtani jest wytwarzanie głosu. Najważniejszą częścią krtani są więc struny głosowe właściwe oraz nagłośnia, która pozwala oddzielić gardło od krtani. Najczęściej raki krtani umiejscawiają się na strunach głosowych właściwych lub na krtaniowej powierzchni nagłośni.

Objawy raka krtani zależą od tego, w której okolicy powstaje.

Rak strun głosowych właściwych daje chrypkę, początkowo ustępującą, a następnie trwałą, po pewnym czasie może wystąpić duszność i trudności w oddychaniu.

Jeśli u palącego papierosy mężczyzny chrypka trwa 3 tygodnie, powinien on zgłosić się do lekarza laryngologa.

Rak o tym umiejscowieniu występuje 10 razy częściej u mężczyzn niż u kobiet.

Rak nagłośni powoduje początkowo niewielkie trudności w połykaniu. We wstępnym stadium gdy naciek nowotworowy jest mały, pacjent odczuwa jedynie nieznaczne problemy w czasie połykania. Najczęściej jest to krztuszenie i trudności w połykaniu, zwłaszcza dużych twardych kęsów. W następnej fazie choroby, gdy dochodzi do usztywnienia nagłośni, połykaniu towarzyszą bóle.

Jeśli u palącego papierosy mężczyzny wystąpią trudności w połykaniu i krztuszenie się w czasie jedzenia i dolegliwości te trwają ponad 3 tygodnie, powinien on zgłosić się do lekarza laryngologa, gdyż nasuwa to podejrzenie raka nagłośni. Mężczyźni chorują na raka nagłośni częściej niż kobiety. Jednak w ostatnich latach coraz więcej kobiet zapada na raka nagłośni. Są to kobiety palące papierosy.

OBJAWY RAKA GARDŁA

Nowotwory rozwijające się w górnej czyli nosowej części gardła dotykają mężczyzn i kobiety w jednakowym stopniu. Wśród chorych najwięcej jest ludzi w wieku 16-30 lat oraz w wieku powyżej 60 lat.

Najczęstsze objawy raka nosowej części gardła to uczucie zatkania nosa, trudności w oddychaniu przez nos zmuszające do oddychania przez usta, okresowe krwawienia z nosa, zatykanie jednego ucha narastające przy połykaniu, bóle głowy. Bardzo ważne jest by wiedzieć, że wystarczy pojawienie się jednego z wymienionych objawów i utrzymywanie się go przez 3 tygodnie, aby zachodziło podejrzenie raka części nosowej gardła.

Nowotwory środkowej części gardła powodują najczęściej bóle gardła jak przy popularnej anginie. Każdy ból gardła trwający dłużej niż 3 tygodnie powinien zmusić do pójścia do lekarza laryngologa. Rak dolnej części gardła powoduje najczęściej bóle gardła przy połykaniu, trudności w połykaniu najpierw pokarmów twardych, a potem i papkowatych, może również wystąpić chrypka. Jeśli jeden z tych objawów wystąpi u mężczyzny w średnim wieku, palącego papierosy i pijącego alkohol i będzie trwał dłużej niż 3 tygodnie, należy zgłosić się do lekarza laryngologa.

BADANIA W PRZYPADKU RAKA KRTANI l GARDŁA

Gdy zaistnieją objawy wymienione powyżej należy koniecznie niezwłocznie zgłosić się do lekarza laryngologa.

Lekarz laryngolog przeprowadzi dokładny wywiad. Dla postawienia rozpoznania ważne jest, aby lekarz wiedział czy pacjent pali papierosy, pije alkohol, jakie ma dolegliwości i jak długo one trwają, zbada jamę ustną, nosową, krtań i wszystkie piętra gardła. Badania te wykonuje się przy pomocy specjalnych lusterek oraz innych narzędzi wspomagających, jeśli w czasie badania znajdzie jakieś miejsce podejrzane o ognisko chorobowe pobierze wycinek, czyli tzw. próbkę, wycinek ten będzie zbadany pod mikroskopem i pozwoli stwierdzić, czy zauważona zmiana jest nowotworem czy nie, oraz czy jest to nowotwór łagodny czy złośliwy i jakiego typu.

RAK WCZEŚNIE WYKRYTY JEST ULECZALNY!

LECZENIE

Gdy badanie wycinka da wynik stwierdzający, iż jest to nowotwór złośliwy lekarz laryngolog skieruje pacjenta na badania do lekarza onkologa, a następnie wspólnie ustalą, jakie leczenie zaproponować pacjentowi.

Dla podjęcia decyzji, jakie leczenie będzie najlepsze dla danego pacjenta, niezbędne jest wykonanie następujących badań: - zebranie wywiadu - czy pacjent pali papierosy, czy pije alkohol, jakie ma dolegliwości, i jak długo trwają

- badanie laryngologiczne, które pozwoli określić dokładnie chorą okolicę i wielkość ogniska chorobowego,

- badanie wycinka pod mikroskopem,

- zdjęcie klatki piersiowej,

- badanie krwi.

Na podstawie wyników tych badań lekarze laryngolog i onkolog podejmą decyzję o leczeniu.

Raki gardła i krtani mogą być leczone operacyjnie, napromienianiem i chemicznie.

Można kojarzyć wszystkie trzy metody leczenia, dwie z nich lub leczyć pacjenta jedną metodą.

Każdy pacjent wymaga innej metody leczenia.

LECZENIE OPERACYJNE

W przypadku raka krtani leczenie operacyjne polega na usunięciu chorej krtani lub struny głosowej lub założeniu rurki ułatwiającej oddychanie. Zabieg operacyjny może również polegać na usunięciu węzłów chłonnych szyi.

Usunięcie węzłów chłonnych szyi, u niektórych pacjentów jest konieczne, żeby uchronić go przed przerzutami do węzłów chłonnych. Wszystkie tkanki, które zostały usunięte w czasie operacji, są badane pod mikroskopem.

LECZENIE NAPROMIENIANIEM CZYLI RADIOTERAPIA

Podobnie jak leczenie operacyjne, radioterapia je leczeniem regionalnym, tzn. obejmującym dokładnie ograniczony obszar. Jest to metoda, którą można stosować samodzielnie lub jako leczenie następowe po operacji, przed operacją lub po leczeniu chemicznym.

Radioterapia polega na napromienianiu chorej okolicy wiązką promieniowania jonizującego. Napromienia się okolicę chorą z tkankami okolicznymi, a u niektórych pacjentów z węzłami chłonnymi szyi.

Celem radioterapii jest zniszczenie komórek nowotworowych znajdujących się w obrębie gardła, krtani i węzłów chłonnych.

CHEMIOTERAPIA

Chemioterapia jest leczeniem systemowym, które zabezpiecza cały organizm pacjenta przed powstaniem odległych przerzutów. Jest to leczenie polegające na podawaniu leków zwanych cytostatykami. Leki te podaje się dożylnie lub domięśniowo lub doustnie. Dostają się one do krwi i dlatego jest to leczenie systemowe ukierunkowane na komórki nowotworowe rozprzestrzenione w organizmie. Chemioterapia jest prowadzona w ściśle określonych odstępach czasu, cyklicznie np. co 2 lub 3 tygodnie.

Wybór metody leczenia odpowiedniej dla konkretnego pacjenta zależy od stopnia zaawansowania choroby, stanu ogólnego, wieku pacjenta oraz wyników badań wykonanych przed leczeniem.

Dopiero na podstawie wyników wszystkich wymienionych poprzednio badań można ocenić, jaka kombinacja metod leczenia będzie najlepsza. Kombinacji jest tyle, ilu jest pacjentów, jest to tzw. indywidualizacja leczenia. Znaczy to, że każdy pacjent jest leczony według indywidualnie dla niego dobranego programu leczenia. Często w czasie realizowania zaplanowanego programu leczenia lekarz jest zmuszony zmodyfikować program. Może to zależeć od różnych reakcji na leczenie, np. w przypadku uczulenia konieczna będzie zmiana leku itp.

EFEKTY UBOCZNE LECZENIA

Nie ma leczenia bez efektów ubocznych. Im bardziej agresywna jest choroba tym bardziej agresywne musi być leczenie. Im bardziej agresywne jest leczenie, tym większa jest możliwość wystąpienia efektów ubocznych. Agresywność leczenia jest zawsze dostosowana do agresywności choroby. To, że rak jest choroba bardzo agresywną, wiedzą wszyscy. Bardzo agresywna choroba musi być leczona bardzo agresywnymi metodami.

Efekty uboczne mogą się pojawić w różnym okresie podczas i po leczeniu. Są efekty uboczne, które występują u wielu pacjentów i można je przewidywać. Można też zapobiegać wystąpieniu niektórych z nich. Dzięki zapobieganiu można zmniejszyć nasilenie reakcji ubocznej lub opóźnić jej wystąpienie. Czasem w wyniku zastosowania pewnych działań zapobiegawczych efekty uboczne mogą w ogóle nie wystąpić. Moment wystąpienia, czas trwania i nasilenie efektów ubocznych zależą od bardzo wielu czynników. Najważniejsze z nich to zaawansowanie choroby, stan ogólny i wiek pacjenta.

W trakcie leczenia raka nie można się ograniczyć jedynie do leczenia samego guza. Nie ma jeszcze badań, które pozwoliłyby w 100% określić granicę tkanek nowotworowych. Nie można więc w trakcie leczenia ograniczyć się jedynie do obszaru widocznego guza, gdyż bardzo często w tkankach okolicznych takich jak mięśnie, naczynia krwionośne, węzły chłonne są obecne komórki raka. Dlatego objawy uboczne dotyczą wszystkich tkanek objętych leczeniem.

Po operacji, w czasie której została usunięta krtań, pacjent nie może wytwarzać głosu normalnym sposobem czyli przez pracę strun głosowych. Po zakończeniu leczenia pacjent podlega rehabilitacji, która polega na nauce wydobywania głosu i mówienia inna metodą. Nauka mowy jest prowadzona przez doświadczonego laryngologa-foniatrę. Po krótszym lub dłuższym czasie każdy pacjent, który chce, może nauczyć się mówić.

Wielu pacjentów robi tak duże postępy w rehabilitacji, że mogą potem wrócić do pracy.

W trakcie radioterapii często występuje na skórze reakcja polegająca na zaczerwienieniu i podrażnieniu. To powoduje zwiększoną wrażliwość skóry na działanie czynników zewnętrznych, takich jak ocieranie przez odzież, drapanie jak przy goleniu, zbyt wysoka temperatura, np. w czasie opalania się na słońcu, zbyt niska temperatura, kosmetyki - kremy, wody toaletowe, środki odkażające. Najlepiej więc wykluczyć wymienione czynniki w czasie leczenia promieniami. Przed rozpoczęciem leczenia każdy pacjent jest informowany o tym jak należy się zachowywać w czasie radioterapii, aby zmniejszyć efekty uboczne. Do tych zaleceń należy się bezwzględnie stosować, a gdy wystąpią problemy, trzeba zwrócić się do lekarza prowadzącego leczenie promieniami.

Obecnie dzięki stosowaniu nowoczesnych metod radioterapii zmiany skórne, które powstają jako efekty uboczne, występują po zakończeniu leczenia . Na śluzówce gardła i krtani powstają w trakcie radioterapii ogniska wysychania i naloty. Często powoduje to bóle przy połykaniu. Podstawowym zaleceniem jest wówczas stosowanie pełnowartościowego jedzenia płynnego. Takie odżywki i pełnowartościowe posiłki w postaci płynnej to produkty firmy Ovita Nutricia np. Nutridrinki i inne.

Ustępowanie tych zmian przebiega inaczej u każdego pacjenta. Najczęściej po 10 dniach od zakończenia radioterapii wyraźnie już widać zmniejszanie się reakcji, a na całkowite ustąpienie mogą pacjenci liczyć po 3 - 4 tygodniach, pod warunkiem że będą się stosowali do zaleceń lekarskich.

Innym efektem ubocznym leczenia promieniami może być zmniejszenie liczby białych krwinek lub - rzadko -płytek krwi. Zmiany te ustępują szybko po zastosowaniu właściwego leczenia, ale można też im zapobiegać przez wykonywanie kontrolnych badań krwi w odstępach czasu zaleconych przez lekarza.

Chemioterapia to leczenie cytostatykami czyli lekami, które uszkadzają nie tylko komórki raka, ale również te komórki tkanek prawidłowych, które są komórkami szybko rosnącymi. Do tkanek, których komórki szybko rosną, należą szpik kostny, cebulki włosowe, naskórek, nabłonek jelit, tkanka jajników. Wiedząc to można przewidzieć efekty uboczne chemioterapii. W czasie chemioterapii mogą wystąpić wymioty, nudności, biegunka, które ustępują po zakończeniu leczenia. Obecnie w wyniku stosowania leków zapobiegających tym powikłaniom bardzo niewielu pacjentów skarży się na te dolegliwości. W czasie chemioterapii może też wystąpić zmniejszenie liczby białych krwinek oraz płytek krwi.

REHABILITACJA

Rehabilitacja jest bardzo ważną częścią leczenia pacjenta z rakiem krtani. Zakres i intensywność rehabilitacji zależą od zaawansowania choroby oraz od zastosowanego leczenia. Pacjenci po usunięciu krtani są rehabilitowani od pierwszych dni po operacji. W miarę upływu czasu intensywność ćwiczeń wzrasta. Ćwiczenia i całe leczenie rehabilitacyjne są prowadzone przez doświadczonego lekarza laryngologa-foniatrę. Rehabilitacja ma na celu nauczenie pacjenta, jak można mówić, bez używania strun głosowych, które zostały usunięte.

U pacjentów, którym w czasie operacji usunięto węzły chłonne i mają ograniczoną ruchomość szyi prowadzona jest rehabilitacja ruchowa - gimnastyka szyi.