chórzyści i śpiewacy

Kamilka

Dlaczego boli?

Zakażenia wirusowe
Najczęstszą przyczyną bólów gardła są infekcje. Ich sprawcami są wirusy, które mają zdolność niszczenia błony śluzowej gardła, nosa i oskrzeli i wywołują przeziębienie, grypę czy zapalenie zatok. Jeślitwójukład odpornościowy jest sprawny, chroni nas przed wnikaniem wirusów do organizmu. Można powiedzieć, że nie reagujemy na miliony wirusów, które otaczają nas w pracy, tramwaju, na ulicach i spotkaniach towarzyskich. Gdy jesteśmy osłabieni z powodu przemęczenia, niedożywienia, długotrwałego stresu lub przemarzniemy - stają się groźne. Nasz system odpornościowy nie poradzi sobie z nimi. O tym, że przegrał świadczy ból, który pojawia się nagle, ale często poprzedza go wodnisty katar.

Atak bakterii na migdałki
Gardło to strażnik chroniący organizm przed wirusami i bakteriami. Właśnie w znajdujących się w nim migdałkach są komórki (limfocyty) wyspecjalizowane w niszczeniu bakterii i drobnoustrojów, które przez usta i nos chcą się przedostać dalej. Gdy organizm jest osłabiony mikroby bez problemu wnikają do krtani i płuc i wywołują infekcję. Wtedy przez migdałki przepływa więcej krwi niż zwykle, puchną i robią się czerwone. To znak, że organizm sam chce zwalczyć intruza, czyli infekcję. Objawem obrzęku migdałków jest ból. który utrudnia połykanie. Jeżeli pojawi się na nich biały nalot, można przypuszczać, że zaatakowały nas bakterie ciężkiego kalibru - najczęściej z rodziny paciorkowców i z zapalenia gardła rozwinie się angina.

Wysuszona śluzówka
Zanieczyszczone lub bardzo suche powietrze, dym tytoniowy, a nawet krzyk też może wywoływać ból gardła. Gdy długo przebywamy w zapylonym pomieszczeniu, palimy papierosy i nadużyjemy alkoholu, nasze gardło zbuntuje się – rozwinie się przewlekłe zapalenie. Podobnie zareaguje błona śluzowa gardła na przebywanie w pomieszczeniu o suchym powietrzu lub spożywanie dużych ilości bardzo gorących i ostrych potraw.

Czy ból może zwiastować poważną chorobę?
Zazwyczaj jest objawem niegroźnego przeziębienia, ale może też być sygnałem znacznie poważniejszych chorób. U dzieci – mononukleozy, odry, ospy wietrznej, płonicy (szkarlatyny), błonicy. Zazwyczaj, choć nie zawsze, chorobom tym towarzyszy także wysypka. Ból gardła u dzieci pojawia się też wtedy, gdy utkwi w nim ciało obce, np. kostka, mały klocek lub pionek do gry planszowej. U dorosłych natomiast może świadczyć o zaniku błony śluzowej, chorobie nowotworowej oraz zmianach zwyrodnieniowych w części szyjnej kręgosłupa.
Gdy drapanie i kłucie w gardle utrzymuje się długo (i nie ma innych objawów charakterystycznych dla zaziębienia) idź do lekarza. Takie dolegliwości, zazwyczaj u starszych osób, mogą świadczyć o przewlekłych chorobach nerek, niewydolności krążenia lub chorobach przemiany materii.

Jakie objawy towarzyszą bólowi gardła?
Najpierw pojawiają się kłopoty przy mówieniu lub przełykaniu.
Całe gardło lub tylko łuki podniebienne są zaczerwienione.
Niekiedy dochodzi do obrzęku i bolesności węzłów chłonnych szyi.
Może się pojawić gorączka, ból głowy, uszu oraz chrypka.
Przy anginie (paciorkowcowym zapaleniu gardła) ból gardła jest silny, pojawia się gorączka, węzły chłonne szyi są znacznie powiększone i bolą przy dotykaniu. Często odczuwa się również ból lub szum w uszach i głowie. Migdałki są mocno zaczerwienione, a niekiedy pokryte ropnymi czopami.
Jeśli gardło boli z powodu mononukleozy do objawów charakterystycznych dla anginy dołącza się zmęczenie i utrata apetytu.

Kiedy trzeba iść do lekarza?
Nie zwlekaj z wizytą, gdy:
połykanie płynów jest niemożliwe i występują trudności w oddychaniu;
temperatura ciała przekracza 38 st. C;
masz powiększone węzły chłonne szyi;
migdałki podniebienne są czerwone lub widać na nich czopy ropne;
ból gardła nie mija po ustąpieniu innych objawów przeziębienia (dreszczy, bólu głowy, kataru);
na migdałkach jest białawy nalot. Wtedy lekarz może zlecić wykonanie wymazu z gardła, aby w pracowni bakteriologicznej oceniono, jaki rodzaj bakterii spowodował chorobę. Jest to ważne badanie, bo na jego podstawie lekarz dobiera odpowiedni, czyli skuteczny antybiotyk.

Czym grozi "przechodzenie" choroby?
Cechą charakterystyczną infekcji wirusowych jest to, że ustępują po 4-10 dniach od wystąpienia pierwszych objawów - nawet, gdy nie stosujemy leków. Najlepiej byłoby pozostać wtedy w domu, wygrzać się w łóżku, dobrze wyspać i wypocząć. Niestety, większość z nas bagatelizuje drobne infekcje. Staramy się je przechodzić. Dzieje się tak, bo nie zdajemy sobie sprawy z zagrożenia, ale nierzadko też obawiamy się utraty części wynagrodzenia albo nawet zwolnienia z pracy. Co wtedy dzieje się w naszym organizmie? Dochodzi do tzw. nadkażenia bakteryjnego. Uszkodzona przez wirusy śluzówka jest bardziej narażona na wnikanie bakterii, co najczęściej powoduje zaostrzenie objawów. Zwykle pojawia się wysoka gorączka, dreszcze, po tylnej ścianie gardła zaczyna spływać ropna wydzielina, która roznosi zakażenie po ciele. Najszybciej dociera ono do oskrzeli. To już koniec żartów. Wizyta u lekarza jest niezbędna. Jeśli i to zbagatelizujemy, niegroźna infekcja może się przekształcić w zapalenie ucha, anginę lub nawet zapalenie płuc.

Jakie są konsekwencje nieleczonej anginy?
Angina, czyli bakteryjne zapalenie migdałków podniebiennych, wymaga pomocy lekarskiej, kilkudniowego leżenia w łóżku i przyjmowania antybiotyków. Nieleczona kończy się zwykle wieloma powikłaniami. Najczęściej dotyczą one niedomagań serca, nerek i stawów. Dolegliwości mogą się odezwać niekiedy po latach i nie będziemy nawet wiedzieli, że sami zapracowaliśmy na znaczne ograniczenie sprawności, a czasem także inwalidztwo. Bakteryjne zapalenie migdałków jest szczególnie niebezpieczne dla dzieci. U nich bowiem wszelkie powikłania przebiegają z większym nasileniem, a i skutki zaniedbań są poważniejsze - nawet do poważnej niewydolności serca czy nerek.
Bardzo nieprzyjemnym i bolesnym powikłaniem nieleczonej anginy są ropnie okołomigdałkowe. Wywołują nie tylko silny ból i utrudniają połykanie, ale mogą też całkowicie zablokować drożność dróg oddechowych, a to już stan zagrażający życiu. Konieczna jest wtedy interwencja chirurga. Ropnie muszą zostać nacięte i oczyszczone z wydzieliny. Bywa, że zabieg trzeba powtarzać kilka razy. Konieczne jest też przyjmowanie antybiotyku.

ZRÓB TO KONIECZNIE
Ból gardła wywołują z reguły te same wirusy, które są przyczyną przeziębienia. Jest ich ponad 200 i dlatego organizm nie zawsze potrafi skutecznie się bronić. Jego szanse będą większe, wzmacniając układ odpornościowy (słabszy jesienią i zimą).
Zrezygnuj ze wszystkiego, co niepotrzebnie podrażnia gardło (papierosy, alkohol, ostro przyprawione i zbyt gorące potrawy).
Hartuj ciało (pomogą naprzemienne ciepłe i zimne prysznice oraz gimnastyka - niezależnie od pogody przy otwartym oknie).
Ubieraj się rozsądnie. Nie zapominaj o czapce i szaliku. 40 procent ciepła ucieka przez głowę.
Łykaj witaminy i minerały.
Często myj ręce ciepłą wodą z mydłem. Wirusy mogą przetrwać na ołówkach czy słuchawce telefonu nawet kilka godzin.
Nie dotykaj bez potrzeby nosa ani oczu brudnymi palcami.
Unikaj kontaktu z chorymi. Gdy jest to niemożliwe, trzymaj dystans - usiądź co najmniej metr od kichającego lub kaszlącego kolegi. Dorośli, którzy złapali infekcję, jeżeli się nie leczą, zarażają przez 3-4 dni; dzieci - nawet przez trzy tygodnie.
Unikaj zamkniętych i zatłoczonych miejsc. Gdy jedziesz tramwajem lub autobusem oddychaj tylko przez nos. Stanowi on znakomity filtr dla wirusów, przez który trudno im przeniknąć. Ważne jest także, żeby do gardła i oskrzeli dopływało cieplejsze, bo ogrzane w nosie, powietrze.
Często wietrz pokój, w którym przebywasz.
W razie kataru korzystaj tylko z chusteczek jednorazowych. Jedna chustka na jedno czyszczenie nosa. Nie przechowuj brudnych w torebce czy kieszeni. W chustkach z materiału drobnoustroje pozostają aktywne aż do prania. Usunąć je można tylko podczas gotowania materiału.

WARTO WIEDZIEĆ
Babcine sposoby na gardło
Imbir. Można go dodawać do zupy lub rosołu z kurczaka. Jednak najlepszy jest świeży kawałek wielkości opuszka palca. Skuteczne jest też płukanie gardła naparem z imbiru. Kawałek kłącza (wielkości 2 kostek do gry) trzeba rozdrobnić i zalać1/4 litra gorącej wody. Odstawić na 10 minut. Przecedzić i ciepłym roztworem płukać gardło.
Maść lub olejek kamforowy. Po nasmarowaniu gardła należy skropić kawałek gazy spirytusem salicylowym i kompres przyłożyć do gardła, całość zawinąć ciepłym szalikiem. Na kompres nie wolno kłaść ceratki, bo można poparzyć delikatną skórę szyi.
Rumianek. W zwalczaniu bólu pomaga płukanie gardła naparem rumiankowym lub częste picie niezbyt gorącej herbatki.
Szałwia. Pomóc może też ssanie cukierków szałwiowych lub przygotowany w domu płyn do płukania. Dwie saszetki szałwi trzeba zalać szklanką gorącej wody, przykryć i odstawić na 20 minut. Dodać płaską łyżeczkę soli kuchennej. Płukać gardło 2-3 razy dziennie. Zamiast szałwi można użyć majeranku, tymianku lub hyzopu.